17.06.2016

Behçet Necatigil'in ''Eski Sokak''ı


    Bugün aldığım Behçet Necatigil'in şiir kitabı: Eski Sokak. Eski mahallelerin, sokakların arayışı içindeyken, şair, kitabının kimi satır ve şiirlerinde bize eski bir sokaktan seslenircesine varlığını ortaya koyuyor. Yapı Kredi Yayınları'ndan yedinci baskısını aldığım kitabın fiyatı altı liradır. 1916 ile 1979 yılları arasında yaşamış olan Necatigil şiir emekçiliği yanında öğretmenlik ve çevirmenlik de yaparak edebiyatımıza çentiğini atmıştır. Şiirleri, denildiği zaman akla ilk gelen imgeler apartman, ev, sokak kavramları olmuştur. Bir binadaki yabancılaşmayı, bir gecekondudaki kırık dökük yaşantıyı insanı şaşırtacak kadar doğru bir şekilde ifade ederken, bunu da büyük ve süslü bir dilden çok, basit ve sade bir anlatımla gerçekleştirmiştir.

    Behçet Necatigil'in ailesi tarafından hazırlandığı belirtilen web sitesini de inceleyebilirsiniz. Şimdi ilk sayfalarda editör Selahattin Özpalabıyıklar'ın yazısından birkaç alıntı ve devamında birkaç şiir ile bu kitabı almanız gerektiğini belirtirim, iyi geceler.

Behçet Necatigil, ''Şiir Burçları'' yazısında kendi şiiri için de anahtar niteliği taşıyan şu sözleri söylüyordu: ''Bence her şair, şiir hayatı boyunca, üç burçtan: Gurbet, hasret ve hikmet burçlarından geçiyor.'' 

Eski Sokak, şiirimizde ''hikmet burcu''nun seçkin sakinlerinden Behçet Necatigil'in şiirine bir giriş niteliğinde.

...Necatigil'in şiirimizde en köktenci gelenekle en cüretkâr yeniyi buluşturma, kaynaştırma çabaları elbette kare-şiirden ibaret değil: Kare-şiirlerinden biri olan ''Bir Sözlükte Kitap Adları'', bir yanıyla da Türkçedeki ilk ''buluntu şiir'' (found poetry, poeme retrouve) örneklerinden biri, belki de birincisi.

Nilüfer

Ben oraya koymuştum, almışlar,
Arasına sıkışık saatlerin.
Çıkarır bakardım kimseler yokken;
Beni bana gösterecek aynamdı, almışlar.

Kışken ilkyaz, sularımda açardı;
Buzlu dağlar gerisine kaçıracak ne vardı?
Eski defterlerde sararırmış yaprak.
Beni bana gösterecek anlamdı, almışlar.

Bir ışıktı yanardı gecelerde;
Akşam, çiçekler uykuya yattı,
Sardı karşı kıyıları karanlık-
Beni bana gösterecek lambamdı, almışlar.

Eski Sokak

Küçük ahşap bir dizi evlerdi 
On yıl önce o sokak. 
Sonra geniş caddelere çıktık 
Apartman - - sizden uzak. 

Çocuklar orda büyüdü 
Orda okula gitti, 
Komşunuzduk ama görüşemedik 
Hiç vakit yoktu. 

Sizdendik, yalnız biraz okumuş, 
İki kadın, bir erkek, iki çocuk 
Uykulu, acele bir karıkoca 
Bizdik geçen önünüzden başları eğik. 

Akşamları çanta, file - - yorgun, ağır 
Dönerdik eve. 
Bir hamal bile tutmaz, cimriler! 
Diye düşünürdünüz her halde. 

Bilmezdik, siz 
(Hiçbir şey paylaşılamazdı) 
Çarşılardan neler getirirdiniz 
(Herkese kendi telaşı) . 

Girer miydi evinize, yer miydi 
Turfanda bir meyva, iyi bir besin 
Kalın kağıtlarda çöplerimiz - - 
Çocuklar görüp imrenmesin! 

Açılan kapıyı hemen kapatmak 
Karşılıklı gizlemekti bir şeyleri. 
Gelip gidenimiz olurdu ya 
Gülüşmeler bizden değildi. 

Kimi günler evdeydim 
Masada kağıtlara kapanarak. 
Ne de çok çocuk 
Sesleriyle dolardı sokak. 

Bir cami avlusunda kuşlarca 
Bunun sekiz, onun on - - duyardım. 
Ürküp kaçmasınlar, pencereden 
Yavaşça bakardım. 

Hadi ben çok sigara - - öksürükler 
Hele çalışırken. 
Ya gece yarısı, göğsü parçalanırdı 
O kadın, iki ev öteden. 

Bilmezdik kaç nüfus her hane 
Duyulurdu sertçe sesi bir kapının: 
Bağıran bir erkek boşluğa karşı 
Ağlayan bir genç kadın. 

Kimdin sen, karşımızdaki ev, 
Sarı ampul söner onbire doğru. 
Eğilirdim, havasız sokak - - 
Camlar kararırdı. 

Bitmezdi makinede dikişin, 
Kimdin sen, bitişik komşu? 
Üç yavrunla kalmışsın 
Bir tanıdık söylemişti. 

Kimsin sen - - sorsaydım hepinize, 
Gelirdi aynı yankı hepinizden: 
Sana mı kaldı, işine bak, 
Kimsin sen? 

Bilinmedi, ne çare, sizdendik, 
Yalnız biraz daha iyi yaşamaya özlemli. 
Şimdi aynı uzaklık, aynı utanç, 
Düşündükçe o sokağı, o evleri.

Sevgilerde


Sevgileri yarınlara bıraktınız
Çekingen, tutuk, saygılı.
Bütün yakınlarınız
Sizi yanlış tanıdı.

Bitmeyen işler yüzünden
(Siz böyle olsun istemezdiniz)
Bir bakış bile yeterken anlatmaya her şeyi
Kalbinizi dolduran duygular
Kalbinizde kaldı.

Siz geniş zamanlar umuyordunuz
Çirkindi dar vakitlerde bir sevgiyi söylemek.
Yılların telâşlarda bu kadar çabuk
Geçeceği aklınıza gelmezdi.

Gizli bahçenizde
Açan çiçekler vardı,
Gecelerde ve yalnız.
Vermeye az buldunuz

Yahut vaktiniz olmadı.

Hiç yorum yok: